توت فرنگی یا لطیف ترین میوه ها:
توت فرنگی با نام علمی Fragaria SP متعلق به تیره گلسرخیان یا (Rosaceae)است و به نظر می رسد والین اصلی آن F.virginiana از شمال شرقی آمریکا با میوه های معطر و کوچک و F.chiloensis از سواحل غربی آمریکای شمالی و جنوبی با میوه های درشت باشد. گفته می شود که یک دریانورد فرانسوی 5 گیاه F.chiloensis را از شیلی به فرانسه انتقال داد و آنها را در میان گونه های F.virginiana کشت نمود. بذر های به دست آمده در اثط دگر گرده افشانی بین این گیاهان، منجر به تولید توت فرنگی Fraisier ananos یا توت فرنگی آناناس شد و بعد ها به F.ananassa مشهور گشت که امروزه اکثر واریته های درشت میوه از آن حاصل شده اند و دارای 56 کروموزوم می باشند.

گونه های توت فرنگی:

گونه های زیادی از توت فرنگی در نواحی معتدل یافت می شود که تنها تعداد اندکی از آنها به عنوان اجداد توت فرنگی های امروزی به شمار می آیند.همان طور که اشاره شد توت فرنگی متعلق به تیره گلسرخیان و جنس Fragaria می باشد که گونه بومی بسیار مشهور آن F.vesca است که دارای 14 کروموزم و دیپلوییدی می باشد. آمیزش بین گونه هایی با سطح پلوییدی مشابه می تواند به طور موفقیت آمیزی صورت پذیرد.
گونه های F.x ananassa L. , F.vescal در سراسر جهان و گونه های F.orientalis و F.moschata Duch در اروپا_ سیبری و گونه های F.virginiana Duch و F.chiloensis(L)Duch درآمریکا وجود دارند. ارقام توت فرنگی از لحاظ طول دوره میوه دهی به انواع بهاره (june bearing ) و چهار فصل یا همیشه بارده (ever bearing ) تقسیم می شوند.در سال میوه می دهند و روزهای بلند و درجه حرارت بالا منجر به تولید برگ و ساقه های رونده می شود در حالی که روزهای کوتاه و درجه حرارت پایین سبب گلزایی در آنها می شود. ارقام همیشه بارده نیز در طول سال بیش از یکبار اقدام به تولید گل و میوه می کنند. در این ارقام گلزایی هم در روزهای بلند و هم در روزهای کوتاه صورت می پذیرد. امروزه در کشت های تجارتی معمولاً از ارقام همیشه بارده استفاده نمی شود. ارقام چهار فصله مانند: استرا، هومی جنتو می باشد
مشخصات:
عموما گیاهانی علفی باساقه های رونده یا استولون هستند. برگها مشتمل بر سه برگچه خشن و کرک دار به رنگ سبز تیره بوده که در برخی از ارقام شفاف می باشند. ساختمان گل شامل 5 گلبرگ سفید که در قسمت تحتانی خود به یک زائده کوچک متصل است، کاسه گل شامل 5 کاسبرگ سبز رنگ بوده که در قسمت تحتانی تقریبا به یکدیگر جوش خورده می باشند. تعداد کاسبرگها در برخی از ارقام زراعتی ممکن است بیش از 5 عدد باشد. پرچمها به تعداد 20 عدد یا کمی بیشتر یا کمتر است. مادگی به تعداد زیاد و بصورت مارپیچی بر روی نهنج قرار گرفته است و در مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتا کشیده ای را تشکیل می دهد. مادگی از فندقه های جدا از یکدیگر که هر کدام دارای تخمدان با شکل راست و کوتاه می باشد تشکیل شده است. در هر تخمدان یک تخمک وجود دارد و در واقع بذر به تعداد فندقه ها تولید می شود. گل در واقع دو جنسه و پس از تلقیح گلبرگ ها ریزش کرده و نهنج بتدریج رشد و گوشتی شکل می گیرد و میوه به مرور زمان آبدار شده و از حالت اسیدی به قندی تبدیل می شود. اگر لقاح ناقص باشد تعداد فندقه ها محدود و چه بسا تقارن میوه حفظ نمی شود.
طوقه شامل یک قسمت درونی است که به وسیله حلقه آوندی احاطه شده است. این بخش از مغز و یک لایه نازک کامبیومی که آن را احاطه کرده است تشکیل شده است.در طول طوقه در بالای هر برگ یک جوانه محوری وجود دارد که بسته به شرایط محیطی می تواند ساقه های رونده و طوقه های دیگر را تولید نموده و یا به حالت رکود باقی بماند.
برگ ها به صورت مارپیچی در روی ساقه قرار می گیرند. به طوری که ششمین برگ در امتداد برگ اول قرار می گیرد .برگ ها معمولاً شانه ای و سه برچه ای هستند و دارای اپیدرم، نرده چوبی و لایه های مزوفیل، مشابه به سایر دولپه ای ها می باشند. ریشه ها از قسمت بیرونی و تحتانی طوقه پدیدار می شوند. ریخت شناسی ریشه مانند دولپه ای ها است. ریشه های نا به جای طوقه از پریسیکل منشا یافته و رشد می کنند و به کور مستقیم از کورتکس بیرون می آیند.

ازدیاد توت فونگی:
ازدیاد توت فرنگی: ازدیاد بطریق جنسی و غیر جنسی صورت می گیرد.
الف :ازدیاد جنسی:
ازدیاد توت فرنگی بوسیله بذر مخصوص ارقامی است که طبیعتاً تولید ساقه رونده نمی کنند و یا ارقامی که ساقه های رونده کمی دارند و همچنین جهت تولید ارقام جدید از روش ازدیاد بذری استفاده می شود.
ب) ازدیاد غیر جنسی:
در ازدیاد غیر جنسی که تقسیم بوته خوانده می شود بوته هایی را که خوب رشد کرده و قوی هستند پس از خارج کردن از زمین به چند بوته کوچکتر که هر کدام دارای مقداری ریشه می باشند تقسیم کرده و سپس آنها را در محل اصلی نشاء می کنند. در این روش باید از بوته های سالم پایه های مادری استفاده گردد. روش ازدیاد از طریق ساقه های رونده بدین صورت می باشند که پس از ریشه دار شدن ساقه های رونده در تابستان از بوته مادری جدا و در محل سایه نشاء کرده و سپس در فصل پاییز بوته های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می دهند.
شرایط خاک و شرایط محیطی رشد توت فرنگی:
توت فرنگی گیاهی است که در خاکهای مختلف تقریباً سازگار است. با این وجود خاکهای عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح می دهد. بهترین Ph مناسب برای توت فرنگی 5/5 تا 5/6 می باشد. اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد عارضه کلروز یا زرد شدن برگها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول دهی مناسب خواهد داشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب گردد. در ارتفاع 400 تا 800 متری از سطح دریا می تواند رشد مناسبی داشته باشد. نیمه مقاوم به سرما بدون پوشش کاه و کلش می تواند تا 5- درجه سانتی گراد را تحمل نماید ولی با پوشش ویژه تا -18 درجه سانتی گراد را متحمل است. از نظر نیاز سرمایی جزء گیاهان کم نیاز به سرما تقسیم بندی می شود بطوریکه در 200 تا 400 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد نیاز سرمایی و ناچیز آن منتفی می گردد. سطحی بودن ریشه ها که معمولا تا عمق 15 تا 20 سانتی متری خاک توزیع می گردد گیاه را حساس به کم آبی می کند. جهت تولید محصول بهاره باید از ارقامی استفاده گردد که طالب روزهای کوتاه و نیاز دمایی پائین تری باشند تا گل انگیزی و محصول دهی آنها بخوبی انجام گیرد.
در ارقام 4 فصله روز کوتاهی یا روز بلندی و همچنین پائین بودن و بالا بودن درجه حرارت زیاد مطرح نیست و این گروه از توت فرنگیها معمولا در شرایط مختلف براحتی گل می دهند.
پیش رس کردن توت فرنگی:
توت فرنگی طبیعتا از میوه های نوبرانه و از اولین میوه های است که در بهار به بازار عرضه می شود. در حالت معمولی و در مناطق معتدل زمان برداشت میوه در اواخر اردیبهشت ماه تا اوایل تیر است ولی امروزه با فن آوری های خاصی می توان زمان رسیدن میوه را به جلو انداخت. به عبارت دیگر می توان با استفاده از وسائل و امکانات امروزی اقدام به پیش رس کردن و تولید توت فرنگی خارج از فصل نمود و عرضه توت فرنگی را مدت طولانی تری ادامه داد . البته هزینه های اضافی که برای پیش رس کردن ایجاد می شود به علت قیمت بیشتری که محصول نوبرانه دارد جبران خواهد شد.

پیش رس کردن توت فرنگی در گلخانه:
مطمئن ترین وسیله برای پیش رس کردن استفاده از گلخانه است. مشکل استفاده از گلخانه در درجه اول هزینه سنگین احداث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه کافی برای کشت توت فرنگی در گلخانه است.
برای این منظور می توان نشاء توت فرنگی را ابتدا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور در خزانه انتظار کشت کرد و 5-7 کیلوگرم در هر صدمتر مربع از کودهای کامل ازت - فسفر - پتاس به نسبت 17 - 12 - 12 به عنوان کود پایه به زمین خزانه دارد. پس از تولید ریشه های قوی در نشا بوته ها شروع به ایجاد ساقه های رونده می نمایند. با سرد شدن هوا بوته ها تحت تاثیر نور و درجه حرارت پائین قرار گرفته و گل در آنها تشکیل می شود. در آبان و آذر بوته ها را به گلخانه حمل کرده و در بستر کاشت به فاصله 30 تا 25 سانتیمتر کشت می نمایند.
در گلخانه نیز مقدار 5-3 کیلوگرم کود کامل شیمیایی در 100 متر مربع به بستر داده می شود. درجه حرارت گلخانه را ابتدا روی 8 - 12 درجه سانتیگراد تنظیم کرده و با افزایش شدت نور درجه حرارت را نیز زیاد می کنند و به 15 - 20 درجه سانتیگراد می رسانند. البته می توان درجه حرارت را به 8 درجه سانتیگراد کاهش داد. بلافاصله پس از کاشت بایستی به اندازه کافی آبیاری نمود. در آبیاری توت فرنگی گلخانه ای باید دقت شود که زمین بطور یکنواخت مرطوب گردد. به منظور جلوگیری از خطر پوسیدگی میوه در اثر رطوبت زیاد باید گلخانه را به موقع تهویه کرد و بوسیله حرارت خشک رطوبت زیادی را کاهش داد. برای انجام عمل گرده افشانی و تلقیح بهتر گلهای توت فرنگی در گلخانه می توان برای هر 1000 متر مربع سطح زیر کشت یک کندوی زنبور عسل در گلخانه قرار داد.
کمبود برB میتواند منجر به کاهش تولید گرده زنده، کاهش جوانه زنی گرده و انبساط مهمج شود. همچنین باعث تولید میوه هایی کوچک و به هم فشرده و کاهش رشد ریشه های اولیه و جانبی می گردد. توت فرنگی ها دارای کمبود روی Zn دارای برگ ها و میوه های کوچکتری بوده و عملکرد کمی دارند. کمبود آهن Fe در گیاه نیز منجر به کاهش قدرت رشد و ایجاد زردی بر روی برگ ها می شود. سطوح بیش از حد نیتروژن می تواند منجر به نرم شدن میوه، تاخیر در رسیدن، عملکرد های پایین و افزایش سفیدک سطحی و کنه ها شود. سطوح کلسیم نیز عامل مهمی در تعیین استحکام میوه است.